آنوقت در برابر این هجوم و در برابر اینهمه تبلیغات،از شیعه چه انتظاری دارید؟جز اینکه به کوری چشم آنان،به چهره سازی برخیزد و از علی چهره ای خداگونه بسازد؟وقتی هنوز عالم روشنفکر اهل مکّه - که گردانندهء مؤسسهء علمی ای هم هست - به خودش اجازه می دهد که برای توجیه عمل کنگره در رد سخنرانی من به جرم نام بردن از علی به عنوان نمونهء عالی دست پروردهء اسلام،به من شیعی بگوید:این علی که شما این همه درباره اش مبالغه می کنید،آدم احساساتی ای بوده است که در نهج البلاغه اش عشاق و تاریخ و میوه ها را وصف می کند...و شروع می کند به حمله کردن به علی،یعنی هنوز تحت تأثیر تبلیغات چهارده قرنه است - در حالیکه امروز ارزشهای علی چنان مشخص شده است که یک مسیحی هم او را بهتر از ما می شناسد - از شیعهء قرنها پیش - اوج تبلیغات دشمن - چه انتظاری می توان داشت؟شیعه با مبالغه در توصیف شخصیت علی،در برابر دستگاه حاکم می ایستد و هجوم تبلیغاتش را سد می کند و در برابر مبالغه در تحقیر علی،مقاومت تبلیغاتی می کند.
پس تکیهء انحصاری شیعه بر عترت و ولایت و امامت،نفی حکومت و خلافت و زعامت است و روایات،سادات،خمس،حسینیه ها،تکیه ها،تعزیه،تشخص،جدائی،تقیه،گریه،عزاداری،زیارت،منقبت و مدح،تقلید و تکیه بر شهادت،همه در تقدیر تاریخی شیعه و در رسالت ضد طبقاتی و ضد حکومتی،و مردمی و حق طلبی و آزادیخواهی و عدالتجوئی آل علی است و همهء اینها در موضع اجتماعی و اعتقادی ویژهء شیعه در برابر دستگاه خلافت جبار و در مبارزه با آن توجیه میشود و مشخص میگردد که همهء اینها نقش های بزرگ انقلابی داشته اند.
اینکه می گویم همه چیز را در شیعه،باید در سرنوشت خاص اجتماعی - فرهنگی - تاریخی اش در برابر طبقهء حاکم و رژیم حاکم که خود را با قرآن و سنت توجیه می کرده،قرار داده و سپس فهمید،مسئله ای اساسی است که ما را در فهم ریشه و درک معنی و فلسفه و هدف و نقش هر حکمی،عقیده ای،رفتاری و شعاری از شیعه کمک می کند.بدین گونه است که بسیاری از مسائل خاص جامعهء شیعی،حتی عوام شیعه،که امروز برای ما روشنفکران که با منطق انقلاب کبیر فرانسه و عصر لیبرالیسم،دمکراسی و علم و پیشرفت روابط جمعی و دوران خودآگاهی و رشد توده ها می اندیشیم،و یا با بینش علمی به این مسائل که جنبهء تاریخی و اجتماعی و تاکتیکی و استراتژیک دارد می نگریم،قابل قبول نیست،نه تنها منحط و انحرافی و بی منطق جلوه نمی کند،بلکه آنها را پرمعنی،عمیق،مترقی و حاکی از هوشیاری بسیار و خودآگاهی روشن از نظر اجتماعی و مبارزهء فکری و سیاسی و آزادی خواهانه تلقی خواهیم کرد.
ادامه دارد...